MAVİ KARTLILARIN BOŞANMALARINI NÜFUSA TESCİL ETTİREBİLMELERİ İÇİN TANIMA VEYA TENFİZ DAVASI AÇMALARINA GEREK YOKTUR.
Doğumla Türk vatandaşı olupta, çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığından ayrılarak Alman vatandaşlığına geçen ya da bu kişilerin – Türk vatandaşı olmayan – 3 üncü dereceye kadar olan altsoyu olup, Mavi Kartlılar kütüğüne kayıtlı özel statülü yabancı konumunda olan bu kişiler, tanıma/tenfiz davası açmadan da boşanmalarını Türkiye’de geçerli olarak tanıttırabilmektedirler. Bu kişiler, usulüne göre tasdik edilmiş ve onaylanmış boşanma kararı ile yurtiçinde nüfus müdürlüklerine, yurt dışında ise dış temsilciliklere (büyükelçilik veya konsolosluklar) boşanmanın Mavi Kartlılar Kütüğine tescil işlemi için başvurabilmektedirler. Alman Mahkemesinden alınan boşanma kararının Mavi Kartlılar Kütüğüne tescil edilebilmesi için, kesinleşmesinin ardından yeminli tercüman aracılığı ile Türkçe’ye çevrilmesi ve onaylattırılması yeterlidir.
Nitekim;
Mavi Kartlılar Kütüğü ve Beyan Edilen Nüfus Olaylarının Tutulması Hakkında Yönerge’nin 10 uncu maddesi şu şekilde düzenlenmiştir.
MADDE 10 – (1) Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilerin kişisel durumlarına ilişkin olarak nüfus müdürlüklerine ya da dış temsilciliklere intikal eden her türlü form, tutanak, yazı, evrak ve belgelerin işleme alınması Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 167 nci maddesi hükümlerine göre yapılır.
(2) Milletlerarası Ahvali Şahsiye Komisyonunca hazırlanarak uygulamaya konulan sözleşme gereği düzenlenen ve belirli bir formüle sahip, çok dilde düzenlenmiş olan kişi hallerine ilişkin belgeler tasdike yönelik herhangi bir işlem görmeden doğrudan kabul edilerek işleme alınır.
(3) Mavi Kartlılar Kütüğünde kayıtlı kişilerin uyruğu bulunduğu ülke makamlarından almış oldukları karar ve idarî belgeler usulüne göre tasdik edilmiş ve onaylanmış ise, ayrıca 27/11/2007 tarihli ve 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümleri uyarınca tanınması veya tenfizi istenmez.
Bu bağlamda (artık) Türk vatandaşı olmayan ya da bu kişilerin 3 üncü dereceye kadar olan altsoylarından biri olan Mavi Kartlıların nüfus olaylarına ilişkin karar veya idari belgeler usulüne göre tasdik edilmiş ve onaylanmış ise, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 50 ila 59 uncu maddeleri uyarınca Tanıma veya Tenfiz işlemi yapılması zorunlu değildir.
Ancak, Mavi Kartlıların nüfus olaylarına ilişkin beyan ve değişiklikler yalnızca “MAVİ KARTLILAR KÜTÜĞÜ” üzerinde yapılabilmektedir.
NOT: KAPALI NÜFUS KAYITLARI/AİLE KÜTÜKLERİNDE YAPILACAK DEĞİŞİKLİKLER İÇİN MUTLAKA ASLİYE HUKUK MAHKEMELERİNDE DAVA AÇILMASI GEREKMEKTEDİR. ANCAK, BU DAVALAR GENELDE 5490/m.14 GEREĞİNCE KAYDIN KAPALI OLMASI NEDENİYLE RET EDİLMEKTEDİR. SON ÇIKAN YARGITAY KARARLARI VE ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU KARARLARI IŞIĞINDA KAPALI KÜTÜK ÜZERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA CEVAZ VEREN, ÖZELLİKLE MAVİ KARTLILAR KÜTÜĞÜ İLE KAPALI KÜTÜKTEKİ SOYAD UYUŞMAZLIKLARINDA MAĞDURİYETLERİN GİDERİLMESİNE İLİŞKİN BİR TAKIM KARARLAR VARDIR. BU TÜR SORUNLARI YAŞAYAN KİŞİLERİN BU KARARLARI EMSAL GÖSTEREREK, YARGI YOLUNA BAŞVURMASININ DAHA İSABETLİ OLACAĞI KANAATİNDEYİM.
PEKİ YA DİĞER EŞ TÜRK VATANDAŞI YA DA ÇİFTE VATANDAŞ İSE BU DURUMDA NE OLACAK ?
Mamafih karşı taraf (eski eş) Türk vatandaşı ise, bu durumda yurtdışından alınan mahkeme kararının nüfus ve vatandaşlık işleri genel müdürlüğünce işleme alınabilmesi ve Türk vatandaşlarının kayıtlı olduğu aile kütüklerine tescili için, bu kişinin Türkiye’de 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 50 ila 59 uncu maddeleri uyarınca tanıma veya tenfiz davası açması gerekecektir.
Av. C. Erdi SARI